ترانزیت چیست؟

ترانزیت

ترانزیت در حوزه حمل‌ و نقل بین‌ المللی به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن کالا یا مسافر از مبدا حرکت می‌کند و پس از عبور از یک یا چند کشور واسط، بدون ثبت ورود یا انجام تشریفات گمرکی، به مقصد نهایی می‌رسد. این ساختار هوشمندانه باعث می‌شود مسیرهای طولانی با زمان کمتر و هزینه حمل کانتینر پایین‌تر مدیریت شوند و زنجیره تأمین با سرعت و دقت بیشتری عمل کند.
در همین فضای تخصصی، اصطلاح دیگری مطرح است که ممکن است شنیده باشید: ترانشیپ. ترانشیپ یا جابه‌جایی بین وسیله‌های حمل، زمانی رخ می‌دهد که برای ادامه مسیر، کالا باید از یک ناوگان حمل‌ و نقل به ناوگان دیگر؛ برای مثال، تغییر کانتینر از یک کشتی به کشتی دیگر یا انتقال محموله از کشتی به قطار منتقل شود.
ترانزیت و ترانشیپ هر دو از ارکان مهم تجارت جهانی هستند. ترانزیت امکان عبور مستقیم و سریع کالا را فراهم می‌کند و ترانشیپ انعطاف مسیر را افزایش می‌دهد. ترکیب این دو مدل، امروزه یکی از عوامل کلیدی در کارایی شبکه‌های لجستیکی، رقابت‌پذیری بنادر و سرعت گردش کالا محسوب می‌شود. این فرآیندها نه تنها جریان تجارت را تسهیل می‌کنند، بلکه با کاهش تاخیرها و بهینه‌سازی مسیرها، تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی و توسعه حمل‌ و نقل بین‌ المللی دارند.

بیشتر بخوانید: حمل بار هوایی از چین

انواع ترانزیت

ترانزیت کالا به‌ عنوان یکی از مفاهیم محوری در حمل‌ و نقل بین‌ المللی، براساس نوع مسیر و نحوه عبور کالا از مرزها، به دو دسته اصلی ترانزیت داخلی و ترانزیت خارجی تفکیک می‌شود. این تقسیم‌بندی به ما کمک می‌کند بهتر درک کنیم که کالا چگونه از یک نقطه مبدا حرکت می‌کند، چه زمانی در محدوده جغرافیایی یک کشور جابه‌جا می‌شود و چه زمانی از مرزهای بین‌ المللی عبور می‌کند. در ادامه ما به‌ طور‌ کامل هر نوع را توضیح خواهیم داد:

ترانزیت داخلی؛ جابه‌جایی کالا درون مرزهای یک کشور

ترانزیت داخلی به جابه‌جایی کالا یا مسافر در محدوده مرزهای یک کشور اشاره دارد؛ فرآیندی که می‌تواند از مسیرهای حمل بار زمینی، هوایی یا حمل‌ بار دریایی انجام شود و تمام مراحل آن زیر نظارت یک سیستم گمرکی و قوانین ملی صورت می‌گیرد. در این مدل، برخلاف ترانزیت خارجی، هیچ نقطه‌ای از مسیر از مرز بین‌ المللی عبور نمی‌کند و همین موضوع باعث ساده‌تر شدن عملیات حمل و نقل می‌شود.
کاربرد اصلی ترانزیت داخلی، تأمین و توزیع کالا در سطح کشور و همچنین تسهیل جابه‌جایی مسافران است. بسیاری از محموله‌ها، به‌ ویژه کالاهای مصرفی یا تولیدی، برای رسیدن از مبدأ کارخانه تا مقصد نهایی، از همین نوع ترانزیت کالا استفاده می‌کنند.
در اغلب موارد این جابه‌جایی به‌صورت حمل یکسره انجام می‌شود؛ یعنی کالا بدون توقف طولانی، بدون بارگیری مجدد و بدون نیاز به تغییر وسیله حمل، از نقطه آغاز تا مقصد نهایی منتقل می‌شود. این ویژگی، علاوه‌ بر کاهش زمان حمل و نقل، ریسک آسیب‌دیدگی یا مفقودی کالا را نیز به حداقل می‌رساند و باعث می‌شود فرآیند با کارایی بالاتری انجام شود.

ترانزیت خارجی؛ ارسال کالا به کشوری دیگر

ترانزیت خارجی به فرآیندی اشاره دارد که طی آن کالا (فریت بار) یا مسافر برای رسیدن به مقصد نهایی، از خاک یک کشور ثالث عبور می‌کند؛ بدون آن‌که در این کشور میانی وارد شود یا تشریفات گمرکی طی کند. در این مدل، مسیر عبوری صرفا به‌ عنوان گذرگاه لجستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عملیات حمل‌ و نقل بین المللی با کنترل و هماهنگی دقیق ادامه می‌یابد. این نوع ترانزیت کالا برای کشورهایی که به آب‌های آزاد دسترسی مستقیم ندارند، اهمیت دو چندان دارد؛ زیرا امکان اتصال آن‌ها به بنادر بین‌ المللی را فراهم می‌کند. 
ترانزیت خارجی نقشی حیاتی در شبکه تجارت جهانی دارد. با ایجاد مسیرهای مطمئن و سریع میان بازارها، به توسعه تبادلات بین‌ المللی کمک می‌کند و به کشورها اجازه می‌دهد از مزایای اقتصادی ناشی از عبور کالا، همچون درآمد ترانزیتی و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ و نقل بین المللی، بهره‌مند شوند.

بیشتر بخوانید: واردات پنل خورشیدی