بارنامه سوئیچ چیست؟

بارنامه چیست و چرا مهم است؟

بارنامه یکی از اساسی‌ترین اسناد در صنعت حمل‌ و نقل بین‌المللی است و به‌ نوعی شناسنامه قانونی محموله به‌ شمار می‌آید. این سند، هم یک قرارداد حمل‌ و نقل بین فرستنده و شرکت حمل‌ و نقل است، هم رسیدی برای کالا و هم سندی که مالکیت محموله را مشخص می‌کند. بدون بارنامه، هیچ محموله‌ای نمی‌تواند به‌ طور قانونی از کشوری به کشور دیگر منتقل شود.
در زمینه‌های مختلف حمل‌ و نقل از جمله حمل دریایی، حمل بار هوایی و حمل ترکیبی، بارنامه نقش کلیدی دارد. برای مثال، در حمل دریایی که معمولاً شامل حمل کانتینرها با کشتی‌های تجاری می‌شود، بارنامه اطلاعات دقیق‌تری درباره نوع کالا، تعداد، وزن، مقصد، و شرایط حمل ثبت می‌کند. این اطلاعات نه‌تنها برای شرکت حمل‌ونقل بلکه برای بیمه‌گر، گمرک، بانک و طرفین قرارداد اهمیت دارد.

انواع بارنامه در حمل‌ونقل بین‌المللی

در دنیای تجارت بین‌المللی، انواع مختلفی از بارنامه وجود دارد که هر کدام کاربرد خاصی دارند. انتخاب نوع مناسب بارنامه به شرایط حمل، نوع کالا، نوع قرارداد تجاری و روش پرداخت بستگی دارد. 
تنها ۳ روش برای صدور بارنامه یا سند حمل وجود دارد:

بارنامه مستقیم (Straight B/L):

 این نوع بارنامه به‌صورت نسخه‌های اصل (Originals) صادر می‌شود و به نام گیرنده‌ای مشخص (Named Consignee) تخصیص داده می‌شود. یک بارنامه مستقیم، غیرقابل انتقال (Non-Transferable) و غیرقابل معامله (Non-Negotiable) است.

بارنامه الکترونیکی دریایی (Sea Waybill):

 این سند حمل برای گیرنده‌ای مشخص صادر می‌شود اما نسخه‌های اصل ندارد. Sea Waybill نیز یک سند غیرقابل معامله و غیرقابل انتقال است.

بارنامه قابل معامله (Negotiable B/L یا Order Bill):

 این نوع بارنامه به‌صورت نسخه‌های اصل صادر می‌شود و به نام "TO ORDER" یا "TO ORDER OF SHIPPER" یا "TO ORDER OF [نام بانک]" تنظیم می‌گردد. این نوع قابل انتقال و قابل معامله است. 

بارنامه سوئیچ چیست و چه کاربردی دارد؟

بارنامه جایگزین یا Switch Bill of Lading، نوعی خاص از بارنامه است که نباید به‌عنوان یک نوع جدید یا مستقل در نظر گرفته شود. در واقع، این سند که توسط حمل کننده (Carrier) یا نماینده‌ی رسمی او، به‌جای یا در ازای مجموعه اول بارنامه‌هایی که در زمان بارگیری اولیه صادر شده‌اند، صادر می‌گردد.
این نوع بارنامه بیشتر در معاملاتی با چند واسطه یا خریدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، بازرگانی در دبی ممکن است کالایی را از چین خریداری کرده و آن را به مشتری‌ای در اروپا بفروشد. در چنین حالتی، ممکن است نخواهد مشتری نهایی از هویت فروشنده اصلی در چین مطلع شود. در این شرایط، پس از صدور بارنامه‌ی اصلی، نسخه‌ای جایگزین با اطلاعات اصلاح‌شده صادر می‌شود که اطلاعاتی مانند نام فروشنده، مبدأ کالا یا سایر جزئیات اولیه را تغییر داده یا پنهان می‌سازد.
بارنامه سوئیچ تنها در شرایط خاص و توسط مراجع معین صادر می‌شود و تغییر اطلاعات باید با دلایل قانونی و رسمی همراه باشد. استفاده از این ابزار، نیازمند اطمینان کامل از غیرقابل استفاده بودن نسخه اصلی بارنامه و هماهنگی دقیق با ذی‌نفعان اصلی حمل‌ونقل است.

چه اطلاعاتی در بارنامه جایگزین قابل تغییر است و چه مواردی نباید تغییر کند؟

به‌طور کلی، تنها اطلاعاتی که به‌صورت عمومی مجاز به تغییر در بارنامه جایگزین هستند شامل مشخصات فرستنده (Shipper)، گیرنده (Consignee) و شخص مطلع (Notify Party) است. این اطلاعات معمولاً در بخشی از بارنامه قرار دارند که به آن می‌توان "بخش اول" اطلاق کرد.
با این حال، نهاد بین‌المللی TT Club ( به عنوان یکی از پیشروان صنعت حمل‌ونقل و لجستیک شناخته می‌شود. این نهاد به‌صورت یک شرکت بیمه متقابل (mutual insurer) فعالیت می‌کند و خدمات خود را به اعضایی از جمله مالکان و اپراتورهای کانتینر، خطوط کشتیرانی، پایانه‌ها، بنادر، شرکت‌های لجستیکی و اپراتورهای حمل‌ونقل زمینی، ریلی و هوایی ارائه می‌دهد.​) معتقد است که در صورت درستی، صحت و عدم تأثیر بر حمل و تحویل کالا، موارد زیر نیز می‌توانند تغییر داده شوند:
شرح کالا (Description of Goods) توسط فرستنده؛

• نام کشتی (در صورت لزوم)
• محل و تاریخ صدور بارنامه
• اطلاعات مربوط به کرایه حمل و بندر تخلیه

مواردی که نباید در بارنامه جایگزین تغییر داده شوند:

• محل و تاریخ حمل اولیه؛ چرا که این موارد در قرارداد فروش و شرایط تحویل کالا نقش تعیین‌کننده دارند.
  
• جزئیات کالای حمل‌شده شامل تعداد بسته‌ها، ابعاد، وزن و حجم
• اطلاعات مربوط به کالای خطرناک (Hazardous Cargo) در صورت وجود؛ چرا که حمل این نوع کالا بر اساس اظهار اولیه و تأییدیه‌های ایمنی انجام شده است.
• اطلاعات مربوط به محموله یخچالی (Reefer Cargo) مانند تنظیمات دما، رطوبت و سایر شرایط خاص
• اطلاعات مربوط به بار خارج از ابعاد استاندارد (Out of Gauge - OOG Cargo)؛ چون حمل آن بر مبنای جزئیات اولیه مانند فضای خالی (Lost Slots) برنامه‌ریزی شده است.
• هیچ‌یک از بندهای اصلی و از پیش درج‌شده در بارنامه اولیه نباید حذف یا اصلاح شوند.

کاربردهای بارنامه سوئیچ:

• محرمانه نگه‌داشتن اطلاعات تجاری: برای حفظ زنجیره ارتباطی بین فروشنده اصلی، واسطه و خریدار نهایی.
• هماهنگی با قراردادهای متفاوت فروش: گاهی شرایط فروش از طرف اول به دوم متفاوت است و باید اسناد با شرایط قرارداد دوم مطابقت داشته باشند.
• افزایش انعطاف در حمل ترکیبی و حمل کانتینر: مخصوصاً در مسیرهایی که محموله از چند کشور عبور می‌کند یا به چند خریدار فروخته می‌شود.