دانشنامه ترابری

اینکوترمز FCA چیست؟ شرایط بارنامه در فروش به روش FCA

در تجارت بین الملل اصطلاحات مختلفی وجود دارند که مسئولیت فروشنده و خریدار را در مراحل حمل و نقل و ترخیص کالا مشخص می کنند. یکی از این اصطلاحات رایج و پرکاربرد که در شرایط بارنامه در فروش مورد استفاده قرار می گیرد اینکوترمز FCA است. با به کارگیری این اینکوترمز در بارنامه فروش، فروشنده ملزم به ترخیص کالا برای صادرات می شود. در واقع FCA مخفف عبارت حمل کننده رایگان است و بر اساس آن فروشنده مسئول ترخیص صادرات و تحویل کالا به حامل در محل تحویل مشخص شده را بر عهده دارد. در این مطلب به شما خواهیم گفت که FCA چیست؟ همچنین بعد از مطالعه این مقاله به طور کامل با وظایف فروشنده و خریدار در اینکوترمز FCA و مزایای استفاده از این ترم در بارنامه فروش آشنا خواهید شد.
بررسی کامل اینکوترمز FCA در حمل‌ونقل بین‌المللی

تعریف مفهوم اینکوترمز FCA در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی 

برای اینکه بدانید FCA چیست و در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی چه کاربردی دارد، به شرح کامل این مفهوم می‌پردازیم. مفهوم اینکوترمز FCA (مخفف عبارت Free Carrier) به معنای تحویل رایگان به حامل، یکی از اصطلاحات مرتبط با شرایط حمل‌و‌نقل در تجارت بین‌المللی است. این اصطلاح به شیوه انتقال مسئولیت و هزینه‌ها مرتبط با حمل‌ونقل کالا بین فروشنده و خریدار اشاره دارد.
بر‌اساس اینکوترمز FCA فروشنده کالا مسئول ارائه کالا به حامل یا مکان مشخص شده توسط خریدار در محل خروج کالا از کشور (در حمل و نقل هوایی بین المللی فرودگاه یا حمل‌ونقل دریایی بندر) است. بعد از این مرحله مسئولیت جابه‌جایی و هزینه‌ها به خریدار منتقل می‌شود.

اصطلاح اینکوترمز FCA به‌ معنی تحویل رایگان به حامل

مواردی که باید در اینکوترمز FCA قید شوند

در اینکوترمز FCA باید محل تحویل به‌طور‌دقیق در قرارداد مشخص شود. این محل با‌توجه‌به توافق طرفین می‌تواند بندر، فرودگاه، انبار یا هر مکان دیگری باشد. در تعریف این اصطلاح اشاره کردیم که FCA مخفف چیست. با‌توجه‌به تعریف این ترم با عنوان تحویل رایگان به حامل، هزینه‌های بارنامه، بیمه کالا و حمل‌و‌نقل از محل تحویل تا مقصد به عهده خریدار است؛ بنابراین باید این موارد نیز به‌طوردقیق تعیین شوند. در برخی موارد بر‌اساس توافقات هزینه‌های حمل‌و‌نقل تا مقصد توسط فروشنده پوشش داده می‌شود.
در‌صورتی‌که این توافقات صورت نگرفته باشد، فروشنده مسئول انجام مراحل گمرکی در کشور صادرکننده و تحویل محموله به شرکت حمل و نقل بین المللی است. از آنجا به بعد، مسئولیت‌های مرتبط با گمرک و صادرات به خریدار منتقل خواهد شد. همچنین در این اینکوترمز باید هزینه‌های مربوط به بسته‌بندی و بارگیری، بارنامه و اسناد مربوطه، بیمه و ریسک‌ها، و زمان تحویل به‌طوردقیق تعیین شده باشد.

تحویل کالا در اینکوترمز FCA در چه محلی صورت می‌گیرد؟ 

به‌طورکلی تحویل کالا در اینکوترمز FCA در محل مشخص‌شده توسط خریدار صورت می‌گیرد. چنانچه خریدار محلی را مشخص نکرده باشد، فروشنده این اختیار را دارد که نقطه‌ای را به‌عنوان محل تحویل کالا انتخاب کند. به‌طورکلی در اینکوترمز FCA کالا به یک ترمینال یا مرکز حمل‌ونقل تحویل داده می‌شود. بعد از تحویل کالا مسئولیت حمل‌ونقل بر‌عهده خریدار خواهد بود. همچنین فروشنده می‌تواند کالاها را به انبار خود تحویل دهد.
در هر‌یک از این موارد محل تحویل کالا بر‌اساس نیازها و شرایط خاص هر معامله تعیین و در شرایط FCA در قرارداد یا توافق‌نامه تجاری مشخص می‌شود. با‌توجه‌به نوع بار و محموله‌تان می‌توانید برای ارسال کالا از خدمات شرکت‌های کریر یا فورواردر استفاده کنید. برای انتخاب بهترین روش قبل از هر چیز باید با تفاوت کریر و فورواردر و حوزه وظایف آن‌ها به‌طورکامل آشنا باشید.  

دلیل استفاده از اینکوترمز FCA در قراردادهای تجاری بین‌المللی 

یکی از مواردی که در پاسخ به سوال «FCA چیست» مورد بررسی قرار می‌گیرد، دلیل استفاده از این ترم است. اصولا از شرایط تحویل‌دهنده رایگان (FCA) در موارد حمل‌ونقل بین‌المللی استفاده می‌شود؛ زیرا به‌عنوان‌مثال برای صادارت چین خریدار مسئولیت کامل حمل‌ونقل اصلی کالاها را برعهده می‌گیرد. بسیاری از فروشندگان به‌دلیل دوری از مشکلات مدیریت گسترده حمل‌ونقل استفاده از FCA را ترجیح می‌دهند. به‌طورکلی از این اصطلاح به‌عنوان یکی از اینکوترمزهای معمول در قراردادهای بین‌المللی استفاده می‌شود تا شرایط دقیقی از جمله محل تحویل و تقسیم مسئولیت‌ها و هزینه‌ها بین طرفین قرارداد تعیین شود.

آشنایی با وظایف فروشنده و خریدار در اینکوترمز FCA

برنامه‌ریزی صحیح در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی یکی از اصول مهمی است که باید رعایت شود؛ بنابراین برای حمل‌ونقل مطمئن و به‌موقع باید وظایف فروشنده و خریدار در اینکوترمز FCA به دقت مشخص و اجرا شود. در جدول زیر با وظایف فروشنده و خریدار به‌طورکامل آشنا خواهیم شد:

وظایف فروشندهوظایف خریدار
مدیریت فاکتورهای تجاری و مدارک مربوطهپرداخت مبلغ سفارش طبق قرارداد فروش
پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل قبل از تحویل کالاپرداخت هزینه‌‌های حمل‌ونقل بعد از تحویل کالا
بسته‌بندی سفارش و آماده‌سازی آن برای حمل‌ونقلپرداخت هزینه بیمه حمل‌ونقل
دریافت مجوزهای صادرات و مدیریت امور صادراتمدیریت نحوه حمل و پرداخت هزینه‌ها تا مقصد
مدیریت حمل‌ونقل کالا تا محل تعیین شدهمدیریت امور گمرکی برای ورود کالا به کشور مقصد
 پرداخت هزینه‌های بارگیری

برای درک بهتر اهمیت تعیین وظایف خریدار و فروشنده در اینکوترمز FCA بگذارید یک مثال بزنیم. فرض کنید برای کارگو ترکیه احمد باری را از این کشور برای حسین در ایران ارسال می‌کند. طبق شرایط FCA، احمد باید یک حامل و ارسال‌کننده بار (Freight Forwarder) را برای حمل کالاها انتخاب کند. در مقابل حسین باید از انبار خود تا مقصد مشخص‌شده با یک شرکت حمل‌ونقل برای جابه‌جایی محموله‌ها قرارداد ببندد. در‌واقع از زمانی‌که حسین کالاها را در محل تعیین‌شده تحویل می‌گیرد، مسئولیت‌ها بر‌عهده او خواهد بود.

روش‌ حمل‌ونقل در اینکوترمز FCA؛ انتخاب بر‌اساس نوع محموله و زمان‌بندی 

در اینکوترمز FCA و از روش‌های مختلفی همچون حمل‌ونقل جاده‌ای، دریایی، هوایی یا ریلی برای حمل‌ونقل به‌منظور تحویل کالا به حامل می‌توان استفاده کرد. در‌واقع فروشنده و خریدار می‌توانند روش حمل را با‌توجه‌به نوع کالا، مسافت مقصد، هزینه‌ها و زمان‌بندی مورد‌نظر انتخاب و در قرارداد تعیین کنند. به‌عنوان‌مثال برای صادرات گچ و با‌توجه‌به سنگینی محموله ممکن است انتخاب روش حمل‌ونقل دریایی مناسب‌تر باشد. 

چرا فروشندگان و خریداران به استفاده از اینکوترمز FCA تمایل دارند؟ 

تمایل به استفاده از اینکوترمز FCA توسط فروشندگان و خریداران علت‌های مختلفی دارد. در ادامه به برخی از این دلایل که باعث استفاده از اینکوترمز FCA نسبت به ترم‌های FOB و EXW می‌شود، اشاره خواهیم کرد: 

  • تقسیم دقیق‌تر مسئولیت‌ها: بر‌اساس این ترم مسئولیت‌ها و هزینه‌های مرتبط با حمل‌ونقل کالاها بین فروشنده و خریدار به‌طور دقیق‌تر تقسیم می‌شود. به‌این‌ترتیب ابهامات کاهش می‌یابد و هر طرف با دقت کامل وظایف خود را انجام می‌دهد.
  • انعطاف‌پذیری در انتخاب روش‌های حمل‌ونقل: با استفاده از FCA، فروشنده و خریدار می‌توانند انواع مختلف روش‌های حمل‌ونقل همچون حمل کالا با کانتینر، حمل با کامیون یا حمل هوایی را بر‌اساس نیازها و محدودیت‌ها انتخاب کنند. 
  • کاهش هزینه‌ها: استفاده از FCA می‌تواند موجب کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و هزینه‌های گمرکی شود.
  • امکان کنترل بیشتر: با استفاده از FCA هر طرف می‌تواند کنترل بیشتری بر روند حمل‌ونقل داشته باشد. فروشنده مسئولیت اولیه انتقال کالاها را دارد. در ادامه خریدار می‌تواند تا زمان دریافت کالاها به‌طور دقیق روند حمل‌ونقل را نظارت کند.
  • سهولت در مدیریت تجارت بین‌المللی: به‌طورکلی استفاده از Incotermsها به سهولت و شفافیت در ترتیبات تجارت بین‌المللی کمک می‌کند. با استفاده از FCA، شرح وظایف هر طرف به‌طور شفاف تعیین می‌شود. همچنین مسائلی همچون گمرک و بارگیری به‌صورت مشخص و از پیش تعیین‌شده انجام خواهد شد. 

به‌طور‌کلی با استفاده از اینکوترمز FCA و شرایط تحویل‌دهنده رایگان، فروشندگان و خریداران امکان انتخاب بهترین روش‌ها برای حمل‌ونقل، کاهش هزینه‌ها و بهبود کنترل در فرآیند تجارت بین‌المللی را خواهند داشت. 

کاهش ابهامات، هزینه‌ها و افزایش دقت از مزایای اینکوترمز FCA

شفافیت در تقسیم مسئولیت‌ها در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی به کمک اینکوترمز FCA

در این مقاله به شما گفتیم که «FCA چیست» و چرا فروشندگان و خریداران به استفاده از این اینکوترمز تمایل دارند. با به کارگیری این اینکوترمز وظایف و مسئولیت ها بین فروشنده و خریدار به طور دقیق تر تقسیم می شود. در نتیجه طرفین وظایف خود را کاملا درک می کنند و ابهامات در مورد مسئولیت ها کاهش می یابد. همچنین با به‌کارگیری FCA این امکان را خواهید داشت که با توجه به نیازها و محدودیت ها بهترین روش را برای حمل و نقل کالاها انتخاب کنید. همچنین خریدار می تواند تا زمان دریافت کالاها به طور دقیق روند حمل و نقل را نظارت کند. 
اگر در خصوص اینکوترمز FCA و نحوه به کارگیری از آن در قراردادهای بین‌ المللی خود سوالی دارید از طریق شماره 02143312000 می‌توانید پاسخ دقیق سوالات خود را از کارشناسان شرکت نمایندگی کشتیرانی و خدمات بار هوایی هنزا ناو دریا دریافت کنید.