دانشنامه ترابری

شرایط EXW در معاملات حمل و نقل بین المللی چیست؟

EXW چیست و چه نقشی در تجارت بین المللی دارد؟ این سوالی است که بسیاری از فعالان در حوزه تجارت بین الملل با آن رو به رو می شوند. اصطلاح EXW (مخفف Ex Works)، به عنوان یکی از ۱۱ اصطلاح مهم اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین المللی تعریف شده است و نقش مهمی در تعیین مسئولیت های خریدار و فروشنده در فرآیند حمل و نقل بین المللی ایفا می کند. در این قاعده، کل فرآیند حمل و نقل و ارسال کالا بر اساس وظایف مشخصی بین فروشنده و خریدار تقسیم می شود. در این مقاله، شرایط و مواردی که تحت عنوان EXW قرار می گیرند را به طور دقیق بررسی می کنیم تا درک عمیق تری از این موضوع حاصل شود.
بررسی شرایط EXW در معاملات حمل و نقل بین المللی

تعریف مفهوم Ex Works در تجارت بین‌الملل

EXW، اصطلاحی در تجارت برون‌مرزی است که نشان می‌دهد فروشنده مسئولیتی برای حمل‌و‌نقل کالا ندارد. طبق این قاعده، فروشنده موظف است کالا را در مکان معینی مانند کارخانه یا انبار خود آماده تحویل به خریدار کند. در این حالت، خریدار باید همه هزینه‌ها و مسئولیت‌های مربوط به حمل‌و‌نقل کالا از آن نقطه را بر عهده بگیرد.
براساس Ex Works، خریدار مسئولیت بارگیری محموله‌ها، انتقال آن‌ها به وسیله نقلیه حمل‌و‌نقل (چه زمینی و چه هوایی)، رسیدگی به امور گمرکی و نیز تخلیه کالا در مقصد را بر عهده دارد. در این قرارداد، خریدار کنترل بیشتری بر فرآیند حمل‌ونقل همچون هزینه حمل بار با کشتی خواهد داشت، اما در عین حال باید آمادگی لازم برای مواجهه با همه مسئولیت‌های مرتبط با حمل‌و‌نقل را نیز داشته باشد. طبق EXW، فروشنده فقط مسئولیت آماده‌سازی و ارائه کالا در محل تعیین شده را دارد؛ در حالی که هزینه‌ها و تشریفات گمرکی در کشور مبدا و مقصد بر عهده خریدار است.

EXW یا Ex Works؛ یک اصطلاح تجارت بین‌المللی در قواعد اینکوترمز

وظایف خریدار و فروشنده در انجام تشریفات و مدارک صادرات و واردات طبق قاعده EXW

در ادامه بحث «EXW چیست» و تعریف آن، بسیار مهم است که به بررسی چگونگی انجام تشریفات گمرکی و تهیه مدارک مربوط به صادرات و واردات کالا تحت این قاعده بپردازیم. طبق قاعده EXW در اینکوترمز، خریدار مسئولیت تهیه همه مدارک مورد‌نیاز برای صادرات و واردات کالا را بر عهده دارد و همچنین باید فرآیندهای مربوط به تشریفات گمرکی را نیز انجام دهد. این بدان معناست که کلیه ریسک‌ها و هزینه‌های مرتبط با این مرحله به عهده خریدار است.
یکی از نکات مهم در این زمینه این است که صدور مجوزهای لازم برای صادرات در قالب قاعده EXW معمولاً بر عهده فروشنده است، مگر در مواردی که توافق دیگری بین طرفین صورت گرفته باشد. با این حال، حتی اگر مجوز توسط فروشنده صادر شود، خریدار همچنان مسئول انجام تشریفات گمرکی است. به‌عنوان مثال، در‌صورتی‌که شما به‌عنوان فروشنده، قصد صادرات مواد اولیه پلاستیک یا سایر مواد را داشته باشید، تحت قوانین EXW هیچ گونه مسئولیتی برای انجام تشریفات گمرکی نخواهید داشت. البته، در صورت درخواست خریدار، شما می‌توانید در تهیه مدارک و انجام این فرآیندها به وی کمک کنید. 

آشنایی با قوانین و شرایط تحویل کالا در قرارداد EXW

در دنیای تجارت بین‌المللی، دانستن قوانین و شرایط تحویل کالا تحت قرارداد EXW از اهمیت بالایی برخوردار است. طبق قراردادهای EXW که بخشی از اینکوترمز هستند، خریداران مسئولیت انتخاب مکان مورد‌ توافق برای دریافت بار را بر عهده دارند. در مقابل، فروشنده متعهد است که کالا را در تاریخ مشخص شده در قرارداد و در محل توافق شده به خریدار تحویل دهد.
اگر در قرارداد EXW محل تحویل مشخص نشده باشد، فروشنده از این فرصت برای انتخاب نقطه‌ای که برای او مناسب‌تر است استفاده می‌کند. این امر ممکن است برای خریدار ریسک‌هایی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین توصیه می‌شود که خریدار محل دقیق تحویل کالا را به‌طورواضح تعیین کند.

بیمه بار در قرارداد Ex Works بر عهده چه کسی است؟ 

در قراردادهای تجاری که بر پایه اصطلاح Ex Works از اینکوترمز تنظیم می‌شوند، مسئولیت بیمه کردن بار کاملاً بر دوش خریدار است. فروشنده در این نوع قراردادها هیچ گونه تعهدی برای بستن بیمه باربری ندارد. با این حال، اگر خریدار درخواست بیمه کالا را داشته باشد، فروشنده باید اطلاعات مرتبط با ریسک‌ها و هزینه‌های بیمه کالا را در اختیار خریدار قرار دهد.
این مسئولیت بیمه در قالب حمل و نقل چند وجهی بین المللی که شامل ترکیبی از حمل دریایی، هوایی و زمینی است، اهمیتی ویژه‌ پیدا می‌کند. خریدار باید اطمینان حاصل کند که کالایش در همه مراحل حمل‌ونقل، از مبدأ تا مقصد، تحت پوشش بیمه مناسب قرار دارد.

بررسی مسئولیت‌های مربوط به بازرسی و تایید کالا بر‌اساس اینکوترمز EXW 

به‌منظور بررسی دقیق پرسش «EXW چیست» باید مسئولیت‌های مربوط به بازرسی و تایید کالا را نیز به‌طوردقیق بررسی کنیم. طبق اینکوترمز EXW، در صورت نیاز به بازرسی اجباری کالا، خریدار وظیفه دارد همه هزینه‌های مرتبط با بررسی کیفیت، اندازه‌گیری، وزن و شمارش کالا را پرداخت کند. این میان، فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در این بخش از فرآیند حمل‌ونقل ندارد.
به‌عنوان مثال، اگر خریدار قصد واردات ماشین آلات خط تولید را داشته باشد، کلیه بازرسی‌ها و تاییدیه‌های مربوط به کیفیت و ایمنی این تجهیزات بر عهده خود او خواهد بود. فروشنده فقط مسئولیت بسته‌بندی کالا براساس استانداردهای کشور مقصد به خواست خریدار را بر عهده دارد. در حمل‌ونقل تجهیزات پیچیده و حساس مانند ماشین‌آلات خط تولید، بازرسی‌ها و تاییدیه‌ها برای تضمین کیفیت و ایمنی محصول نهایی بسیار حیاتی است.

مسئولیت حمل‌ونقل کالا در قرارداد Ex Works

در حمل‌ونقل‌های بین‌المللی که براساس قاعده Ex Works تنظیم می‌شوند، مسئولیت حمل‌و‌نقل کالا به‌طور‌کامل بر دوش خریدار است. خریداران باید با یکی از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی، همچون شرکت خدمات بار هوایی یا شرکت‌های کشتیرانی، قرارداد حمل‌ونقل را تنظیم کنند. این مسئولیت شامل همه جنبه‌های بارگیری، انتقال و تخلیه محموله‌های تجاری می‌شود.
به‌عنوان بخشی از این فرآیند، خریدار باید تدابیر لازم را برای حمل ایمن کالا اتخاذ کند. در این بخش فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در زمینه بارگیری، حمل‌ونقل و تخلیه محموله تجاری نخواهد داشت و کلیه این وظایف بر عهده خریدار است. 

نقطه انتقال ریسک از فروشنده در قاعده EXW؛ هنگام تحویل کالا به خریدار

یکی دیگر از موارد مهم برای بررسی پاسخ سوال «EXW چیست»، تعیین دقیق زمان انتقال ریسک از فروشنده به خریدار است. طبق این قاعده، در لحظه‌ای که کالا به خریدار تحویل داده می‌شود، مسئولیت و ریسک‌های مرتبط با آسیب‌دیدگی یا گم شدن کالا از دوش فروشنده برداشته شده و به خریدار منتقل می‌شود. 
به‌این‌ترتیب، از آن لحظه به بعد، خریدار موظف است همه تدابیر لازم را برای محافظت و ایمنی کالا در نظر بگیرد. این انتقال ریسک نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و توجه کافی از سوی خریدار است تا از بروز هرگونه مشکل در طول فرآیند حمل‌ونقل و تحویل کالا جلوگیری شود.

بسیاری از افرادی که قصد حمل‌ونقل بین‌المللی به کشورهای مختلف دنیا و تجارت دارند، علاوه‌بر پرسش EXW چیست، سوالات متعدد دیگری همچون FCA چیست برای‌شان مطرح می‌شود. در مقاله «اینکوترمز FCA چیست؟ شرایط بارنامه در فروش به روش FCA» می‌توانید اطلاعات کاملی در مورد این اینکوترمز کسب کنید و به‌طورکلی با این قاعده آشنا شوید.

تحویل کالا به خریدار در قاعده EXW؛ نقطه انتقال ریسک از فروشنده

اهمیت تنظیم دقیق قرارداد EXW برای حمل‌ونقل‌ بین‌المللی توسط کارشناسان

با بررسی دقیق شرایط و مفاهیم مرتبط با سوال «EXW چیست»، مشخص می‌شود که در قراردادهای Ex Works، مسئولیت‌های فروشنده نسبت به خریدار کمتر است. اگرچه به نظر می‌رسد که این نوع قرارداد بیشتر به نفع فروشنده بوده و پیچیدگی‌های بیشتری برای خریدار دارد، اما از آن‌جایی‌که خریدار به‌طورمستقیم از تولیدکننده خرید می‌کند، این قرارداد سود بیشتری برای وی خواهد داشت.