مانیفست Manifest و کاربرد آن در حمل و نقل
مانیفست چیست؟
مانیفست ( Manifest ) یکی از اسناد کلیدی در فرآیند حمل بار دریایی به شمار می‌رود. این سند، فهرستی است از کلیه بارنامه‌هایی که برای کالاهای بارگیری‌شده در یک کشتی مشخص صادر شده‌اند؛ به عبارتی نوعی خلاصه از محموله‌های موجود است. در این سند، جزئیاتی از قبیل مشخصات کالا، فرستنده، گیرنده، وزن، حجم و نوع بسته‌بندی ثبت می‌شود.
اطلاعات مندرج در مانیفست کالا
اطلاعات زیر معمولاً در مانیفست درج می‌شود:
نام و مشخصات اپراتور حمل
اطلاعات فرستنده کالا
شماره بارنامه
مقدار، نوع و شرح کالا
اطلاعات گیرنده کالا
مسیر حمل‌ونقل
انواع مانیفست در حمل‌ونقل دریایی
مانیفست‌ها بسته به نوع محموله و هدف مورد نظر، به اشکال مختلفی در حمل‌ونقل دریایی تهیه و ارائه می‌شوند. هر نوع از این اسناد، اطلاعات ویژه‌ای را با توجه به ماهیت بار و الزامات گمرکی یا ایمنی در بر دارد. آشنایی با انواع مانیفست، نقش مهمی در درک بهتر فرآیندهای حمل، تخلیه و انطباق با مقررات بین‌المللی ایفا می‌نماید.
1. مانیفست هزینه حمل (Freight Manifest)
علاوه بر اطلاعات مانیفست ( Manifest ) کالا، این نوع، هزینه‌های حمل هر محموله را نیز برای اهداف مالی و محاسبه کمیسیون نشان می‌دهد.
2. مانیفست کالای خطرناک (Hazardous Cargo Manifest)
فهرست کامل کالا و جزئیات کلیه کالاهای خطرناک طبق استاندارد IMDG (کد کالای خطرناک دریایی) و اطلاعات ایمنی و فوریت‌های پزشکی (MFAG) را ارائه می‌نماید. رعایت دستورالعمل‌های ایمنی برای بارگیری این کالاها الزامی است.
3. مانیفست یخچالی (Reefer Manifest)
اطلاعات مربوط به کانتینرهای یخچالی مانند دما، رطوبت و شرایط نگهداری کالاهایی چون مواد غذایی، دارو یا تجهیزات حساس را در خود دارد.
4. مانیفست کالای خارج از ابعاد (Out of Gauge Manifest)
کالاهایی که ابعاد استاندارد کانتینر را ندارند (مانند تجهیزات ساخت‌وساز یا پره‌های توربین بادی)، در این نوع مانیفست با ذکر وزن و ابعاد دقیق ثبت می‌شوند.
5. مانیفست صادرات و واردات (Export/Import Manifest )
در زمان حرکت کشتی از بندر بارگیری، این سند به عنوان مانیفست صادراتی به گمرک ارائه می‌شود.
هنگام ورود کشتی به بندر مقصد، به‌عنوان مانیفست وارداتی ارائه می‌شود.
عدم ارائه به‌موقع این اسناد، ممکن است منجر به عدم اجازه بارگیری یا تخلیه کالا گردد.
آیا مانیفست قابل تغییر است؟
برخی مشتریان درخواست تغییر اطلاعات بار خود را دارند. با این‌حال، اکثر گمرکات جهان تغییر در مانیفست را محدود کرده‌اند؛ زیرا برخی تغییرات مانند نوع کالا یا کد HS، ممکن است تأثیر مالیاتی داشته باشد. در صورت امکان، تغییرات از طریق فرم «Manifest Corrector» انجام می‌شود. این فرم توسط نماینده حامل در بندر بارگیری تهیه و به نماینده مقصد و گمرک تحویل داده می‌شود. بابت این اصلاحات، هزینه‌ای نیز دریافت می‌شود.
اصلاح‌نامه مانیفست چیست و چرا به آن نیاز است؟
پس از بارگیری کشتی و ثبت نهایی مانیفست در سیستم شرکت کشتیرانی، اطلاعات خروجی برای آن کشتی تکمیل‌شده در نظر گرفته می‌شود. در اغلب خطوط کشتیرانی، مانیفست حدود ۷۲ ساعت پس از حرکت کشتی از بندر مبدأ قفل می‌شود. نماینده بندر مبدأ، پیامی به بندر مقصد ارسال می‌کند و تأیید می‌دهد که اطلاعات ثبت‌شده نهایی است تا مانیفست ( Manifest ) در مقصد به گمرک ارائه شود و اطلاع‌رسانی‌های لازم به گیرندگان آغاز گردد. با این حال، گاهی مشتریان خواهان ایجاد تغییراتی در اطلاعات ثبت‌شده هستند. در چنین شرایطی، تنها روش قانونی برای اعمال این تغییرات پس از صدور بارنامه و قفل‌شدن مانیفست، استفاده از "اصلاح‌نامه مانیفست" است.
اصلاح‌نامه غیرمالی
برای مثال اگر مشتری بخواهد تعداد بسته‌ها یا شرح کالا را تغییر دهد، از این نوع اصلاح‌نامه استفاده می‌شود. ممکن است حتی پس از ثبت مانیفست، مشتری مجموعه بارنامه اشتباه را بازگرداند و بارنامه جدید با شرح صحیح دریافت کند، اما مانیفست همچنان حاوی اطلاعات قبلی باشد. در این حالت، اصلاح‌نامه به نماینده خط کشتیرانی در بندر مقصد ارسال می‌شود یا در سامانه به‌صورت آنلاین ثبت می‌شود. نماینده بندر مقصد، اطلاعات اصلاح‌شده را طبق قوانین محلی به گمرک و مقامات بندری اعلام می‌کند. نکته مهم آن است که در بسیاری از کشورها، امکان ثبت اصلاح‌نامه پس از ارسال به گمرک وجود ندارد یا با محدودیت زمانی مواجه است. در مواردی که اجازه داده می‌شود، ممکن است جریمه‌ای نیز بابت این تغییرات از خط کشتیرانی اخذ شود. در برخی موارد، گمرک اجازه برخی اصلاحات مانند تغییر شرح کالا یا کد HS را نمی‌دهد، زیرا ممکن است بر ارزش‌گذاری حقوق گمرکی که قبلاً انجام شده تأثیر بگذارد. بنابراین نماینده بندر مبدأ باید زمان‌بندی لازم برای ارائه اصلاح‌نامه را مطابق با قوانین خط کشتیرانی، سیستم یا مقررات بندر مقصد رعایت کند.
اصلاح‌نامه مالی
گاهی مشتریان خواهان تغییر در شرایط پرداخت کرایه حمل کانتینر هستند؛ مثلاً از «پیش‌پرداخت» به «پرداخت در مقصد» یا بالعکس؛ در این صورت، اصلاح‌نامه مالی صادر می‌شود. پیش از ثبت چنین اصلاح‌نامه‌ای، نماینده بندر مبدأ باید اطمینان حاصل کند که کالا هنوز ترخیص نشده و امکان دریافت هزینه حمل وجود دارد. همچنین نماینده بندر مقصد باید از گیرنده تأییدیه دریافت کند که حاضر به پرداخت کرایه حمل و هزینه‌های ثبت‌شده در مانیفست است. خطوط کشتیرانی معمولاً بابت صدور هر اصلاح‌نامه، هزینه‌ای طبق تعرفه محلی دریافت می‌کنند.
مانیفست محموله در حمل‌ونقل دریایی چیست؟
مانیفست محموله فهرست کامل کالا است که در یک کشتی باری حمل می‌شوند. این فهرست، کلیه محموله‌های حمل‌شده در کشتی را ذیل نام و مشخصات شناسایی آن درج می‌نماید. این فهرست همچنین مسیر حرکت کشتی را نیز نشان می‌دهد. به‌طور کلی، مانیفست فهرست کاملی از کالا یا مسافران حاضر در کشتی یا هواپیما است. مشابه مانیفست کالا، مانیفست مسافران نیز شامل اطلاعات تمامی مسافران و خدمه کشتی یا هواپیما می‌شود. مانیفست محموله معمولاً شامل تمامی شماره‌های بارنامه به‌همراه اطلاعات مذکور و مجموع تعداد کالاهای درج‌شده در هر بارنامه است. نسخه‌های مجزای بارنامه‌ها به‌صورت پیوست به این برگه اصلی الصاق می‌شوند.
کاربرد مانیفست در صنعت حمل‌ونقل
در حالی‌که مانیفست ( Manifest ) برای کلیه طرف‌های درگیر با محموله اهمیت دارد، مقامات گمرکی بندر بیشترین نیاز را به آن دارند تا اجازه تخلیه بار از کشتی را صادر نمایند. ارائه این سند بر عهده افسر ارشد کشتی (chief officer یا first mate) است که مسئول کلیه امور مربوط به بار از جمله بارگیری، تخلیه، چیدمان و مهار بار در کشتی است. این افسر زیر نظر کاپیتان کشتی فعالیت می‌کند و گاهی مسئولیت ایمنی کشتی و سرنشینان نیز به عهده دارد.
مانیفست خودکار (Automated Manifest System)
برخی کشورها نیاز دارند مانیفست از طریق سامانه‌های دیجیتال مانند AMS ثبت شود. عدم رعایت زمان‌بندی یا دقت در این سامانه‌ها می‌تواند منجر به جریمه یا حتی توقیف محموله گردد.
تفاوت مانیفست و بارنامه (Bill of Lading)
مانیفست فهرست کامل کالا از چندین بارنامه است و شامل اطلاعات کلی تمامی محموله‌های موجود در کشتی است. بارنامه سندی مستقل برای هر محموله است که تعهد حمل آن از مبدأ تا مقصد توسط شرکت حمل را اثبات می‌نماید. در نهایت، مانیفست شامل تمام اطلاعات کالا به‌جز کرایه حمل است، در حالی‌که مانیفست هزینه حمل، آن هزینه‌ها را نیز در بر دارد.
فرق مانیفست و بارنامه در حمل و نقل بین‌المللی کالا
در حمل‌ونقل بین‌المللی کالا، بارنامه (Bill of Lading) یکی از مهم‌ترین اسناد حمل محسوب می‌شود که به‌عنوان سند مالکیت، رسید دریافت کالا و قرارداد حمل بین فرستنده و شرکت حمل‌ونقل عمل می‌کند. بارنامه توسط شرکت کشتیرانی یا نماینده آن صادر می‌شود و حاوی اطلاعاتی همچون مشخصات کالا، نام فرستنده و گیرنده، شرایط حمل، بندر مبدا و مقصد، نوع وسیله حمل و تاریخ بارگیری است. این سند می‌تواند قابل انتقال باشد و از آن به‌عنوان ابزار مالی و ضمانتی در معاملات بین‌المللی نیز استفاده می‌شود.
در مقابل، مانیفست (Cargo Manifest) یک سند تجمیعی است که فهرست کامل کلیه کالاهای بارگیری‌شده در کشتی را شامل می‌شود. برخلاف بارنامه که برای یک محموله خاص صادر می‌شود، مانیفست تمامی بارنامه‌های موجود بر روی کشتی را در بر دارد و اطلاعات کلی مانند نوع، مقدار و مقصد نهایی هر محموله را ارائه می‌دهد. این سند بیشتر برای مقاصد گمرکی، ایمنی و تطابق با مقررات حمل‌ونقل تهیه می‌شود و توسط افسر ارشد کشتی یا نماینده شرکت حمل تهیه و به مقامات بندری ارائه می‌شود. در واقع، بارنامه سندی فردی و مالکیتی است، در حالی که مانیفست سندی کلی و عملیاتی است.
نتیجه گیری
در مجموع، مانیفست به‌عنوان یکی از اسناد کلیدی در حمل‌ونقل بین‌المللی کالا، نقش اساسی در مدیریت، نظارت و هماهنگی جریان محموله‌ها بر عهده دارد. این سند، اطلاعات جامعی از کلیه محموله‌های بارگیری‌شده در یک کشتی را در قالبی یکپارچه در اختیار مقامات گمرکی، شرکت‌های حمل‌ونقل و دیگر ذی‌نفعان قرار می‌دهد و مبنای تصمیم‌گیری‌های عملیاتی و قانونی در بنادر مبدأ و مقصد است. بر خلاف بارنامه که به‌عنوان سند مالکیت و قرارداد حمل برای هر محموله خاص صادر می‌شود، مانیفست سندی کلی است که تجمیع تمامی بارنامه‌ها و اطلاعات مرتبط با آنها را در یک قالب استاندارد ارائه می‌دهد. همچنین وجود انواع مختلفی از مانیفست نظیر مانیفست کالا، مانیفست خطرناک، یخچالی، یا خارج از ابعاد، اهمیت این سند را در حفظ ایمنی، شفافیت و انطباق با الزامات بین‌المللی حمل بار دریایی دوچندان می‌سازد. به همین دلیل، تهیه دقیق، به‌موقع و اصلاح‌پذیر مانیفست، بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیندهای لجستیکی و گمرکی به‌شمار می‌رود.
خدمات بارفرابری شرکت هانزا ناو دریا
شرکت هنزا ناو دریا (هانزا) با سال‌ها تجربه در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی، به ارائه مشاوره‌های حرفه‌ای و راهکارهای دقیق در حمل‌ونقل دریایی، زمینی و حمل بار هوایی می‌پردازد. هر پروژه و درخواست با توجه به شرایط خاص عملیاتی، نیازهای محموله، و وضعیت بازار به دقت بررسی می‌شود. هدف ما این است که با تکیه بر تخصص تیم و تحلیل‌های دقیق، راهکارهایی را که بیشترین انطباق با نیازهای شما دارد، پیشنهاد دهیم. در هنزا ناو دریا، هر خدمت حمل‌ونقل، چه در زمینه حمل و نقل ترکیبی و چه در سایر خدمات، بر اساس مجموعه‌ای از عوامل کلیدی و بررسی‌های کامل ارائه می‌شود. این فرایند به ما این امکان را می‌دهد تا همواره خدماتی کارآمد و متناسب با شرایط موجود به شما پیشنهاد کنیم. مشتریان ما می‌توانند با اطمینان خاطر، از مشاوره و تجربه ما برای پیدا کردن بهترین راهکارها بهره‌مند شوند، چراکه تمرکز ما بر روی تحلیل دقیق و ارائه راه‌حل‌های عملی است. بنابراین با توجه به نوسانات در نحوه ارائه خدمات در بازار، جهت اطمینان از دریافت سرویس مورد نظر از این مجموعه، از شما دعوت می‌کنیم با تیم ما در ارتباط باشید تا شرایط دقیق بررسی و راه‌حل‌های مناسب پیشنهاد شود.
