کد IMSBC چیست؟

قانون و کنوانسیون IMSBC Code چیست؟ 

وقتی صحبت از حمل بار در مقیاس جهانی می‌شود، بخش قابل‌توجهی از تجارت به جابه‌جایی کالاهای فله خشک اختصاص دارد. این کالاها شامل محصولاتی مانند غلات، زغال‌سنگ، سیمان، کودهای شیمیایی، سنگ‌آهن و صدها ماده دیگر هستند که به‌طور مستقیم و بدون بسته‌بندی در کشتی بارگیری می‌شوند. همین ویژگی باعث می‌شود تا خطرات زیادی در حین حمل آن‌ها وجود داشته باشد. کوچک‌ترین تغییر در رطوبت، فشار یا حتی دمای محیط می‌تواند باعث تغییر وضعیت فیزیکی محموله شود و جان خدمه و کشتی را به خطر بیندازد. از همین‌جا ضرورت تدوین قانونی تحت عنوان کد IMSBC (International Maritime Solid Bulk Cargoes Code)توسط IMO یا همان سازمان بین‌المللی دریانوردی شکل گرفت.
این کد در اصل یک کنوانسیون رسمی و الزام‌آور برای همه کشورهای عضو IMO است و چارچوبی جهانی برای حمل ایمن کالای فله خشک فراهم می‌کند. قانون IMSBC به‌طور مشخص دستورالعمل‌هایی را در سه بخش ارائه می‌دهد: دسته‌بندی کالاها بر اساس ریسک، شرایط لازم برای بارگیری و تخلیه، و الزامات مرتبط با تجهیزات و ایمنی کشتی. این قانون نه‌تنها به نفع شرکت کشتی رانی و باربری دریایی است، بلکه برای شرکت حمل و نقل بین‌المللی و شرکت کارگو هم مزیت‌های زیادی دارد. چرا که رعایت این استانداردها، ریسک خسارت یا توقیف کالا را کاهش داده و اعتماد مشتریان را افزایش می‌دهد. این آیین‌نامه که بخشی از کنوانسیون بین‌المللی ایمنی جان اشخاص در دریا (SOLAS) به شمار می‌رود، از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۱۱ لازم‌الاجرا گردید.

دسته‌بندی کالاها در کد IMSBC

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کد IMSBC، دسته‌بندی کالاهای فله خشک است. این کد محموله‌ها را به سه گروه اصلی تقسیم می‌کند:

1. کالاهای مستعد مایع‌شدن (Group A): مانند برخی انواع سنگ معدنی یا بارهایی که در صورت افزایش رطوبت، حالت مایع پیدا می‌کنند.

الزامات محموله‌های گروه A

• انجام آزمایش برای تعیین TML و میزان رطوبت واقعی پیش از حمل.
• ارائه گواهی امضا شده توسط فرستنده مبنی بر TML و رطوبت واقعی.
• پذیرش بار تنها در صورتی که میزان رطوبت کمتر از TML باشد.
• بازرسی ظاهری در زمان بارگیری و توقف بارگیری در صورت مشاهده رطوبت بالا.
• جلوگیری از ورود آب یا مایعات دیگر به محل بار.
• در صورت نیاز، تسطیح بار برای کاهش خطر جابه‌جایی.

2.کالاهای شیمیایی خطرناک (Group B): شامل موادی که ممکن است آتش بگیرند یا در واکنش با آب، ازهای سمی تولید کنند.

الزامات محموله‌های گروه B

• نیازمند داشتن «سند انطباق حمل کالاهای خطرناک» برای کشتی.
• تهیه بارنامه یا نقشه جانمایی بار توسط فرمانده.
• استفاده از سیستم‌های تهویه یا بی‌اثر‌سازی برای کاهش خطر آتش‌سوزی و انفجار.
• پوشش‌دهی یا ایجاد مانع برای جلوگیری از خوردگی سازه‌ها.
• تفکیک محموله‌های ناسازگار به دلیل خطر واکنش‌های ناخواسته.

3. کالاهای بی‌خطر (Group C): مانند سنگ‌آهن یا سیمان که ریسک خاصی ندارند.

الزامات محموله‌های گروه C

• اطمینان از توزیع مناسب بار برای جلوگیری از فشار بیش از حد بر کف کشتی.
• اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به ماشین‌آلات و محل اقامت خدمه.
• استفاده از ماسک، عینک و لباس حفاظتی توسط خدمه هنگام مواجهه با ذرات ریز.

تأثیر IMSBC بر شرکت‌های حمل و نقل و مشتریان

امروزه رعایت کد IMSBC به یک شاخص اعتبار برای شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی تبدیل شده است. مشتریانی که قصد ارسال محموله‌های فله خشک دارند، هنگام انتخاب شرکت کشتیرانی یا باربری دریایی، به‌دنبال مجموعه‌هایی هستند که استانداردهای بین‌المللی را رعایت کنند. این موضوع نه‌تنها امنیت کالا را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد مشتریان را جلب می‌کند و موجب رشد پایدار شرکت‌ها می‌شود.
از سوی دیگر، خدماتی مانند استعلام قیمت حمل دریایی نیز شفاف‌تر می‌شوند. زیرا زمانی که همه مراحل حمل ایمن کالای فله خشک بر اساس دستورالعمل‌های IMSBC انجام شود، هزینه‌ها واقعی‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر خواهند بود. این شفافیت در نهایت باعث کاهش اختلافات بین مشتری و شرکت حمل‌ونقل می‌شود.

خطرات احتمالی در حمل فله خشک

یکی از رایج‌ترین خطرات در حمل کالاهای فله خشک، پدیده مایع‌شدن بار است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که رطوبت موجود در بارهایی مانند سنگ معدنی یا نیکل بیش از حد مجاز باشد و در نتیجه بار در حین حمل خاصیت روانی پیدا کند. در چنین شرایطی تعادل کشتی به‌سرعت برهم می‌خورد و حتی کشتی‌های بزرگ نیز ممکن است در عرض چند دقیقه غرق شوند. کد IMSBC با تعریف دقیق آزمایش‌های لازم پیش از بارگیری، راهکاری برای جلوگیری از این خطر ارائه می‌دهد.
خطر دیگر، آتش‌سوزی ناشی از واکنش‌های شیمیایی برخی مواد است. کودهای شیمیایی یا زغال‌سنگ در تماس با رطوبت یا اکسیژن می‌توانند حرارت تولید کنند. این مسئله بارها در صنعت باربری دریایی باعث انفجار و از دست رفتن جان خدمه شده است. IMSBC با الزام شرکت کشتیرانی به رعایت دستورالعمل‌های تهویه و نگهداری، این خطرات را به حداقل می‌رساند.

نقش کنوانسیون‌های IMO در ایمنی

سازمان بین‌المللی دریانوردی یا IMO همواره با تدوین کنوانسیون‌های مختلف تلاش کرده تا ایمنی دریاها افزایش یابد. کد IMSBC در کنار سایر مقرراتی مانند SOLAS و MARPOL یک مجموعه کامل برای ایمنی حمل دریایی کالا تشکیل می‌دهد. این قوانین شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی و شرکت کارگو را ملزم می‌کنند تا در تمامی مراحل حمل، از بارگیری گرفته تا تخلیه، اصول ایمنی را رعایت کنند.
این موضوع نه‌تنها در حمل دریایی کالا بلکه در حمل کانتینر نیز اهمیت دارد. چرا که حتی اگر بخشی از محموله‌ها در کانتینر جابه‌جا شوند، باید استانداردهای IMSBC را رعایت کنند. در نتیجه، کد IMSBC به‌نوعی یک پل ارتباطی بین بخش‌های مختلف حمل و نقل ترکیبی محسوب می‌شود.