بررسی Haulage در فرآیند حمل‌ونقل ترکیبی بین‌المللی
حمل زمینی در حمل و نقل ترکیبی
حمل زمینی Haulage در حمل و نقل حمل و نقل ترکیبی، به فرآیند حمل دریایی کانتینر از بندر مبدأ به بندر مقصد اطلاق می‌شود. تنها شرکت کشتیرانی یا اپراتور کشتی مسئول اجرای این بخش از حمل است و بارنامه صادره، به‌عنوان مدرکی برای اثبات قرارداد حمل محسوب می‌شود. حمل بار زمینی به معنای جابه‌جایی کالا از طریق جاده یا راه‌آهن می‌باشد. شخص یا شرکت مسئول انجام این جابه‌جایی را «شرکت حمل‌ونقل زمینی» می‌نامند.
مراحل اجرایی فرآیند حمل‌ونقل
فرآیند حمل‌ونقل، به‌ویژه در حوزه تجارت بین‌المللی، مجموعه‌ای از مراحل برنامه‌ریزی‌شده و به‌هم‌پیوسته است که با هدف جابه‌جایی ایمن، اقتصادی و به‌موقع کالا از مبدأ به مقصد طراحی می‌شود. هر یک از این مراحل، از انتخاب شیوه حمل مناسب گرفته تا صدور اسناد، بارگیری، ترخیص و تحویل نهایی، نیازمند هماهنگی دقیق میان عوامل مختلفی همچون بازرگان، شرکت‌های حمل‌ونقل، گمرک، انباردار و نمایندگان محلی است. شناخت صحیح و دقیق این مراحل، نه‌تنها در کاهش هزینه‌ها و ریسک‌ها مؤثر است، بلکه نقش مهمی در تسریع فرآیند تجارت و افزایش بهره‌وری زنجیره تأمین ایفا می‌کند. در ادامه روند انجام مراحل حمل‌ونقل به‌صورت گام‌به‌گام تشریح شده است:
پیش‌حمل (Pre-Carriage)
پیش حمل (Pre-Carriage) به مرحله‌ای از حمل گفته می‌شود که پیش از تحویل کانتینر به بندر یا پایانه صورت می‌گیرد. در صورتی که حمل داخلی پس از تخلیه در بندر توسط یکی از طرف‌های مرتبط، از جمله شرکت حمل‌ونقل داخلی، خود بازرگان یا تاجر، یا حتی نماینده وی مانند ترخیص‌کار یا پیمانکار حمل انجام شود، نحوه اجرای این بخش از حمل به شرایط قرارداد بستگی خواهد داشت و ممکن است از نظر مسئولیت‌پذیری، روش اجرا و هماهنگی‌های لازم تفاوت داشته باشد. در برخی موارد، بازرگان مستقیماً اقدام به هماهنگی با شرکت حمل‌ونقل زمینی (Haulage) داخلی می‌کند و تمام مسئولیت‌های مربوط به انتقال محموله از بندر تا مقصد نهایی را شخصاً یا از طریق نماینده خود بر عهده می‌گیرد. در موارد دیگر، ممکن است این وظیفه به یک پیمانکار مشخص یا ترخیص‌کار محول شود که بسته به تجربه، دسترسی به ناوگان حمل یا آشنایی با فرآیندهای محلی، مسئولیت اجرای این بخش از عملیات را بر عهده می‌گیرد. همچنین، در برخی شرایط، شرکت حمل‌ونقل طرف قرارداد با شرکت کشتیرانی به‌عنوان مجری این مرحله وارد عمل می‌شود. در هر صورت، اینکه چه کسی متولی حمل داخلی باشد و بر چه اساسی این کار را انجام دهد، به مفاد توافق‌نامه میان طرفین و ساختار قراردادی تعیین‌شده وابسته است.
حمل (Carriage)
حمل (Carriage) به مرحله‌ای از فرآیند حمل‌ونقل اطلاق می‌شود که در آن، کانتینر حاوی کالا پس از بارگیری بر روی کشتی، در حال جابه‌جایی از بندر مبدأ به سوی بندر مقصد است. این بخش، بخش دریایی حمل‌ونقل را تشکیل می‌دهد و از زمان حرکت کشتی از بندر بارگیری تا لحظه ورود به بندر تخلیه ادامه دارد. در این مرحله، کانتینرها بر روی کشتی‌های تجاری استاندارد قرار گرفته و تحت مراقبت شرکت کشتیرانی باقی می‌مانند. مسئولیت ایمنی کالا، شرایط حمل، زمان‌بندی رسیدن به مقصد و رعایت مقررات بین‌المللی دریایی در این بازه زمانی، بر عهده شرکت کشتیرانی است. این بخش از حمل، صرفاً شامل جابه‌جایی دریایی است و شامل عملیات قبل از بارگیری و پس از تخلیه نمی‌شود.
پس‌حمل (On-Carriage)
پس‌حمل به هر نوع جابه‌جایی داخلی زمینی (Haulage) گفته می‌شود که پس از تحویل گرفتن کانتینر از بندر انجام می‌شود. پس از تخلیه کالا در بندر مقصد، حمل داخلی آن تا محل نهایی می‌تواند طبق قرارداد توسط نمایندگی کشتیرانی، شرکت حمل‌ونقل داخلی، خود بازرگان یا نماینده وی مانند ترخیص‌کار یا پیمانکار انجام شود. اگر این حمل بر عهده شرکت کشتیرانی باشد، محل تحویل در اسناد حمل ذکر می‌گردد؛ اما اگر مسئولیت با مشتری یا نماینده‌اش باشد، محل تحویل در اسناد درج نمی‌شود. این مرحله معمولاً به‌صورت زمینی یا ریلی و در محدوده بندر یا مناطق نزدیک انجام می‌شود.
عبارت (Haulage) در حمل و نقل به چه معناست؟
به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید محموله‌ای از مبدأ ایران از طریق بندرعباس با حمل دریایی به یکی از بنادر اصلی چین ارسال می‌شود. پس از رسیدن کشتی به بندر مقصد در چین، عملیات تخلیه و ترخیص کالا انجام می‌شود. با این حال، محموله هنوز به مقصد نهایی خود در داخل چین نرسیده و نیازمند حمل زمینی است تا از بندر به مقصد تعیین‌شده منتقل شود. این بخش از مسیر حمل‌ونقل، که پس از تخلیه در بندر و تا رسیدن به مقصد نهایی ادامه دارد، در حمل‌ونقل بین‌المللی تحت عنوان haulage شناخته می‌شود. حمل زمینی (Haulage) می‌تواند به‌صورت جاده‌ای یا ریلی انجام گیرد و انتخاب نوع حمل به عوامل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی مقصد، زمان‌بندی تحویل، هزینه و زیرساخت‌های موجود بستگی دارد. مسئولیت انجام این مرحله از حمل، بسته به نوع قرارداد حمل‌ونقل، ممکن است به‌عهده یکی از طرفین مختلف باشد.
Carrier Haulage – شرکت متصدی حمل و نقل
در این نوع حمل (Haulage)، جابه‌جایی کانتینر از مبدا تا مقصد، تحت مدیریت و مسئولیت خط کشتیرانی (Carrier) انجام می‌شود. خط کشتیرانی از طرف خود با یک شرکت حمل‌ونقل قرارداد می‌بندد و عملیات حمل را مدیریت می‌کند.
ویژگی‌ها:
- دریافت‌کننده کالا (Consignee) هزینه حمل داخلی را طبق تعرفه تعیین‌شده توسط خط کشتیرانی پرداخت می‌کند.
- اگر در طول مسیر خسارتی به کانتینر یا محموله وارد شود، مسئولیت آن به عهده خط کشتیرانی خواهد بود، مگر آن‌که اثبات شود خسارت ناشی از بسته‌بندی نامناسب یا اشتباه فرستنده بوده است.
- اغلب در حمل‌ونقل‌های چندوجهی (Multi-modal transport) کاربرد دارد
Merchant Haulage – حمل و نقل توسط بازرگان
در این حالت از حمل زمینی (Haulage)، حمل‌ونقل کانتینر توسط خود بازرگان یا گیرنده کالا انجام می‌شود. او مستقیماً با شرکت حمل قرارداد می‌بندد و مسیر حمل را به دلخواه خود مدیریت می‌کند.
ویژگی‌ها:
- بازرگان اختیار دارد که نرخ حمل را مستقیما با حمل‌کننده مذاکره کرده و تعیین کند.
- خط کشتیرانی هیچ مسئولیتی در قبال این نوع حمل ندارد. اگر در حین حمل خسارتی ایجاد شود، مسئولیت آن بر عهده بازرگان است.
- بازرگان ممکن است کالا را مستقیما از بندر با کامیون به مقصد منتقل کند یا کانتینر را تحویل گرفته و با وسیله نقلیه خود به مقصد نهایی منتقل نماید.
- در نتیجه، در حمل‌ونقل ترکیبی از ایران به چین، هر یک از مراحل دریایی و زمینی حمل، نقش جداگانه و تعیین‌کننده‌ای در زنجیره تأمین ایفا می‌کنند و تصمیم‌گیری صحیح درباره نحوه انجام هر بخش، مستقیما بر کارایی، هزینه و ریسک‌های حمل تأثیرگذار خواهد بود.
چگونه بین حمل‌ونقل (Haulage) بازرگان و متصدی انتخاب کنیم؟
این تصمیم تنها بر حمل‌ونقل تأثیر نمی‌گذارد بلکه کل زنجیره تأمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
- مدیریت هزینه: اگر منابع و مقیاس کافی برای مذاکره و مدیریت لجستیک دارید، حمل‌ونقل بازرگان می‌تواند در برخی موارد ارزان‌تر باشد. اما حمل‌ونقل متصدی راحتی و کارایی بیشتری فراهم می‌آورد.
- کنترل عملیاتی: در حالت بازرگان، شما مستقیماً زمان و مسیر حمل را تعیین می‌کنید ولی این موضوع نیاز به منابع و نظارت بیشتر دارد.
- ریسک و قابلیت اطمینان: حمل‌ونقل متصدی هماهنگی بهتری با حمل دریایی دارد و برای کسب‌وکارهایی که به دنبال تجربه یکپارچه هستند مناسب‌تر است. در حالی که حمل‌ونقل بازرگان می‌تواند قابلیت ردیابی بیشتری در مسیر جاده‌ای فراهم کند.
- زمان و منابع: برای شرکت‌های کوچک با تجربه اندک در حوزه لجستیک، حمل‌ونقل متصدی گزینه‌ای ساده‌تر و کم‌دردسرتر است. شرکت‌های بزرگ‌تر با تیم لجستیکی اختصاصی ممکن است از مزایای بهینه‌سازی حمل‌ونقل بازرگان بهره ببرند، مشروط به داشتن دانش کافی.
چگونه متصدی حمل‌ونقل (Haulage) را رزرو کنیم؟
در اغلب موارد، مبدا یا مقصد نهایی کالا خارج از محدوده بندر قرار دارد؛ به همین دلیل، بخش زمینی حمل‌ونقل نقشی حیاتی در تکمیل مسیر دارد. انتخاب شریک لجستیکی مناسب برای حمل‌ونقل داخلی یا (Haulage در حمل و نقل) می‌تواند امکان اتصال بی‌وقفه میان بندر و مقصد نهایی کالا (انبار، فروشگاه، ایستگاه بارگیری و...) را فراهم کند.
نتیجه گیری
در زنجیره حمل‌ونقل دریایی، سه مرحله کلیدی با عناوین پیش‌حمل (Pre-Carriage)، حمل (Carriage) و پس‌حمل (On-Carriage) وجود دارد که هر یک بخش خاصی از فرآیند جابه‌جایی کانتینر از مبدأ اولیه تا مقصد نهایی را پوشش می‌دهند. مرحله پیش‌حمل به جابه‌جایی کانتینر پیش از بارگیری در بندر مبدأ اشاره دارد، مرحله حمل به جابه‌جایی دریایی بین دو بندر، و مرحله پس‌حمل به حمل کانتینر پس از تخلیه از کشتی تا محل تحویل نهایی مربوط می‌شود. این عملیات ممکن است توسط شرکت کشتیرانی (Carrier Haulage) یا توسط خود مشتری و نماینده‌اش (Merchant Haulage) انجام شود که هر یک، تعهدات، هزینه‌ها و مسئولیت‌های متفاوتی را در بر دارد. عدم درک صحیح از این مراحل می‌تواند منجر به بروز اختلافات مالی، پرداخت‌های مضاعف یا هزینه‌های پنهان شود؛ به‌ویژه زمانی که مشتری تصور کند تمام هزینه‌ها در یک بخش مشخص پوشش داده شده‌اند.
خدمات حمل و نقل بین المللی شرکت هنزا ناو دریا
شرکت هنزا ناو دریا (هانزا) با افتخار و تجربه‌ای گسترده در حمل‌ونقل دریایی، زمینی و حمل بار هوایی، همواره در تلاش است تا با بررسی دقیق شرایط عملیاتی و نیازهای مشتریان، راهکارهای سفارشی و کارآمد ارائه دهد. ما با تکیه بر تحلیل‌های تخصصی و درک عمیق از هر پروژه، راه‌حل‌هایی متناسب با وضعیت شما طراحی می‌کنیم که بهترین پاسخ به نیازهای حمل‌ونقل شما باشد. در زمینه حمل کانتینری نیز، تیم ما آماده است تا با ارزیابی شرایط موجود و تحلیل نیازها، پیشنهادهای عملی و متناسب ارائه کند که به طور دقیق با اهداف و نیازهای شما هماهنگ باشد. بنابراین، با توجه به نوسانات در نحوه ارائه خدمات در بازار، جهت اطمینان از دریافت سرویس مورد نظر از این مجموعه و اطلاع از جزئیات خدمات و شرایط به‌روز ما شما را به همکاری با تیم متخصص‌مان دعوت می‌کنیم. این تماس می‌تواند نقطه آغاز یک همکاری موفق و موثر باشد تا با هم بهترین راه‌حل‌ها را برای نیازهای شما بیابیم.
